|
ўз-ўзидан аёндир. Шунга кўра, кафолатга олиш дуруст бўлиши учун кафиллик берилувчининг бошқалар гарданида вожиб бўлган ёки вожиб бўладиган ҳақи бўлиши шарт. Демак, гарданда ўша заҳоти ёки кейинроқ адо қилиниши керак бўлган ҳақнинг бўлиши кафилликка олиш дуруст бўлишининг шартидир. Шуни ҳам айтиш керакки, кафилликка олинувчининг ҳам, кафиллик берилувчининг ҳам маълум бўлиши шарт эмас. У номаълум бўлса ҳам кафилликка олиш дуруст бўлаверади. Бир киши бошқа бир кишига, кийимларингни кир ювувчига топшир, деса, униси, талофат етказишидан қўрқаман, деб жавоб берса, биринчи одам, беравер, агар талофат етса, мен кафилман, деса ва аниқ бир кир ювувчини тайинламаса ҳам дуруст бўлаверади. Агар у кир ювувчига берса, кейин ўша кийим нобуд бўлса - гарчи кафилликка олинувчининг кимлиги номаълум бўлса ҳам - кафилликка олган одам тўлаб беради. Шунингдек, биров, фалончи моҳир кир ювувчидир, ким унга кийим берса, кийимига мен кафилман, деса, гарчи кафиллик берилувчи (кийим эгаси) ноаниқ шахс бўлса ҳам дуруст бўлаверади.
Кафилликка олиш масъулиятни масъулиятга қўшиш эканига ҳам, гарданда аниқ бор бўлган ҳақни, яъни мажбуриятнигина кафилликка олинишига ҳам, бу ишда кафилликка олувчи, кафилликка олинувчи ва кафиллик берилувчи бўлиши шарт эканлигига ҳам, бу ишнинг эвазсиз қилинишига ҳам, кафилликка олинувчи ва кафиллик берилувчининг номаълум бўлиши мумкинлигига ҳам очиқ далил бор. У Абу Довуднинг Жобирдан қилган мана бу ривоятидир:
«كَانَ رَسُولُ اللهِ с.а.в. لاَ يُصَلِّى عَلَى رَجُلٍ مَاتَ وَعَلَيْهِ دَيْنٌ، فَأُتِىَ بِمَيِّةٍ فَقَالَ: أَعَلَيْهِ دَيْنٌ؟ قَالُوا: نَعَمْ دِينَارَانِ. قَالَ: صَلُّوا عَلَى صَاحِبِكُمْ. فَقَالَ أَبُو قَتَادَةَ الْأَنْصَارِىُّ: هُمَا عَلَىَّ يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: فَصَلَّى عَلَيْهِ رَسُولُ اللهِ ، فَلَمَّا فَتَحَ اللهُ عَلَى رَسُولِ اللهِ قَالَ: أَنَا أَوْلَى بِكُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ نَفْسِهِ. فَمَنْ تَرَكَ دَيْنًا فَعَلَىَّ قَضَاؤُهُ، وَمَنْ تَرَكَ مَالاً فَلِوَرَثَتِهِ»
«Пайғамбар с.а.в. гарданида қарзи бор майитга жаноза ўқимас эдилар. Бир майит олиб келинди. Пайғамбар с.а.в.: «Унинг гарданида қарзи борми?» - дедилар. ҳа, икки динор дейишди. У киши: «Дўстингизга ўзларингиз жаноза ўқинглар», дедилар. Шунда Абу қатода Ансорий,
32-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143